De financiële kengetallen geven u een globaal inzicht in de financiële positie van onze gemeente. De kengetallen moeten in samenhang worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld geven van de financiële positie van onze gemeente.
Financiële kengetallen | Jaarrekening 2021 | Begroting 2023 | Begroting 2024 | Begroting 2025 | Begroting |
|---|---|---|---|---|---|
1.a Netto schuldquote | 84,5% | 79,3% | 77,9% | 94,4% | 88,1% |
1.b Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen | 77,2% | 68,8% | 68,1% | 82,3% | 77,0% |
2. Solvabiliteitsratio | 29,6% | 24,5% | 24,4% | 26,1% | 24,8% |
3. Structurele exploitatieruimte | 4,3% | 0,4% | 1,8% | 4,2% | -1,3% |
4. Grondexploitatie | 14,8% | -0,5% | -0,5% | 0,0% | 0,0% |
5. Belastingcapaciteit | 99% | 92,3% | 92,3% | 92,3% | 92,3% |
Toelichtingen
Voor het bepalen van enkele kengetallen wordt de ontwikkelingen in de balans gedeeld door de totale baten. In 2021 en 2022 zijn op de grondexploitaties en verkoop van verpachte gronden grotere eenmalige baten gerealiseerd. Deze worden voor 2023 en 2024 ook nog verwacht, waarna de lopende grondexploitaties in 2026 bijna allemaal zijn afgesloten. De baten nemen daardoor af, waardoor het kengetal stijgt.
De provincie Gelderland heeft voor zijn toezicht drie categorieën bepaald die een beeld geven van de risico's. De kengetallen van de Gemeente Zevenaar zijn hieronder in grafiekjes weergegeven in verhouding tot de gestelde categorieën van de provincie.
Categorie A is het laagste risico = groen
Categorie B is gemiddeld risico = oranje
Categorie C is hoog risico = rood
Toelichting kengetallen
1. Netto schuldquote
De netto schuldquote bestaat uit twee kengetallen:
a. netto schuldquote: dit kengetal geeft inzicht in het niveau van de gemeentelijke schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft een indicatie van de mate waarin de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie drukken. Hoe lager het percentage hoe beter. De VNG adviseert om 130% als maximum norm te hanteren en daarboven de schuld af te bouwen.
b. netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen: Om inzicht te verkrijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen).
De gegevens zijn ontleend aan de geprognosticeerde balans. Voor onze gemeente bedraagt het percentage van de netto schuldquote in 2023 ongeveer 79%. Als gevolg van ons meerjareninvesteringsplan zullen de leningen de komende jaren weer toenemen. Met name investeringen in de fysieke leefomgeving en het onderwijs (IHP) zorgen ervoor dat wij meer middelen nodig hebben. In combinatie met dalende baten vanaf 2025 zorgt dit ervoor dat het percentage van de schuldquote in de laatste 2 jaren hoger is.
De gecorrigeerde netto schuldquote komt in 2023 uit op ± 69%. Bij de netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen spelen voornamelijk de hypotheken aan ambtenaren een rol. Deze leningen zijn de afgelopen jaren sterk gedaald en de verwachting is dat deze de komende jaren verder afnemen. Ook hier zorgt de daling in de baten in 2025 en 2026 voor een stijging van de quote in de laatste 2 jaren.
2. Solvabiliteitsratio
De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Voor onze gemeente zien we een stabiele solvabiliteitsratio van gemiddeld 25%. Vanaf 2024 stijgen de passiva als gevolg van de geplande investeringen (MIP). Hier tegenover staat echter ook een hoger eigen vermogen door de toenemende reserves. Hierdoor blijft de solvabiliteit nagenoeg stabiel in de komende 4 jaren.
3. Grondexploitatie
De afgelopen jaren is het risico van de grondexploitaties aanzienlijk gedaald. Dit doordat veel lopende grondexploitaties afgelopen jaren tot afwikkeling zijn gekomen. De resterende lopende grondexploitaties lopen in deze begroting nagenoeg af. Incidentele opbrengsten die als gevolg hiervan zijn gerealiseerd zijn toegevoegd aan de algemene reserve.
Deze ontwikkeling moet ook in samenhang worden gezien met de ontwikkeling van de weerstandsratio. De grondexploitaties kennen de grootste risico's. De projecten en daarmee samenhangende risico's worden steeds kleiner. De baten de afgelopen jaren zijn toegevoegd aan de algemene reserve. Bij het opstarten van nieuwe projecten zal dit aan beide zijden weer invloed hebben. Onttrekkingen uit de algemene reserve en toename van risico's.
4. Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de Algemene uitkering en de opbrengsten uit de onroerende zaakbelasting. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is. Een negatief percentage betekent dat er meer structurele lasten zijn dan structurele baten. Dit kengetal is relevant voor de beoordeling van de financiële positie, omdat het van belang is om te weten of en welke structurele ruimte een gemeente heeft om de eigen lasten te dragen of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is.
De structurele begrotingsruimte is in de eerste jaren positief, maar in het ravijnjaar 2026 negatief. De onzekerheden en onduidelijkheden ten aanzien van dit jaar zijn beschreven in de financiële hoofdlijnen en de paragraaf weerstandsvermogen.
5. Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht in de belastingdruk van de gemeente ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Het landelijk gemiddelde is gebaseerd op de gegevens van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), die jaarlijks een rapport opstelt over de ontwikkeling van de lokale lasten. COELO veronderstelt een vaste waarde voor gebruik en zet dit af tegen de tarievenontwikkeling. Het feitelijk gebruik kan afwijken van het veronderstelde gebruik, waardoor de ruimte voor belastingverhoging niet wordt bepaald door het percentage dat door de COELO wordt berekend.
In de berekening zijn meegenomen de OZB-lasten, rioolheffing en afvalstoffenheffing voor een gemiddeld gezin.
Samenvattend
Alle kengetallen beschouwend kan geconcludeerd worden dat de meerjarenbegroting van de gemeente positieve vooruitzichten heeft met een laag risico. Bijna alle kengetallen vallen in de categorie A als deze afgezet worden tegen de waarden van het financieel toezicht.
Belangrijk is wel om te beseffen dat de ontwikkelingen in de grondexploitaties de afgelopen en komende jaren een grote invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van de kengetallen. De opgave bouwen, bouwen, bouwen kan invloed hebben op meerdere kengetallen. Voor het opstarten van nieuwe projecten (grondexploitatie) is geld nodig (solvabiliteit en schuldquote), Het kengetal grondexploitatie zal stijgen en de weerstandsratio zal dalen.