Voor u ligt de eerste begroting van de bestuursperiode 2022-2026. Onze bestuursperiode begint in een tijd van mondiale politieke instabiliteit. Landelijk, maar ook lokaal, hebben we te maken met de ontwrichtende gevolgen van de globale politieke en macro-economische ontwikkelingen. De ontregelende maatregelen van de COVID-crisis waren net opgeheven en toen brak er oorlog uit in de Oekraïne, met alle gevolgen van dien.
De stijgende energiekosten, schaarste aan grondstoffen en oplopende inflatie raken onze inwoners, bedrijven en samenleving. Steeds meer huishoudens hebben moeite om hun vaste lasten te kunnen betalen en ook de dagelijkse boodschappen worden steeds duurder. Er ontstaat meer armoede. Er is sprake van een krappe arbeidsmarkt, waardoor vacatures niet kunnen worden ingevuld. Dienstverlening en/of productiviteit in nagenoeg alle marktsectoren komt in gevaar. De woningnood blijft onverminderd hoog. We hebben de opgave om te “bouwen, bouwen, bouwen”, ook in Zevenaar. Klimaatverandering, maar ook de effecten van de energiecrisis, verhogen de urgentie om de duurzaamheidsagenda te realiseren. De zorgkosten voor Wmo en Jeugd blijven een stijgende lijn vertonen. Ontwikkelingen zoals invoering van de Omgevingswet, onduidelijkheid over de stelselwijzigingen in de Jeugdzorg, transformatie van het sociaal domein zijn ook grote opgaven voor onze gemeente. Daarnaast zorgt de door het Rijk aangekondigde nieuwe financieringssystematiek van het gemeentefonds (vanaf 2026) voor een onzeker financieel toekomstperspectief. Deze ontwikkelingen beïnvloeden ons werk nu, maar naar verwachting ook in de komende jaren.
De afgelopen maanden werkten we aan ons collegeprogramma, waarin we de hoofdlijnen uit het coalitieakkoord “Het moet anders en het gaat anders, samen!" van Lokaal Belang, PvdA, VVD, D66 en GroenLinks hebben vertaald naar concrete ambities, doelstellingen en resultaten. Een aantal onderwerpen is op de raadsagenda opgenomen. Deze onderwerpen zijn, voor zover niet eerder in gang gezet, in deze begroting niet concreet uitgewerkt. In deze meerjarenbegroting is de uitvoering van het collegeprogramma verwerkt met de bijbehorende financiële consequenties.
De opgaven en onzekerheden die de komende tijd op ons afkomen vragen om voorzichtigheid en realiteitszin. Onze financiële positie is echter gezond en stabiel. We kunnen en willen de komende periode o.a. investeren in plannen die bijdragen aan: het welzijn van en gelijke kansen voor onze inwoners, de leefbaarheid en veiligheid in onze gemeente, uitbreiding van onze woningvoorraad, betere bereikbaarheid en verkeersveiligheid, een aantrekkelijk lokaal ondernemingsklimaat en inzet op duurzaamheidsmaatregelen.
We leggen binnen het sociaal domein de focus op het borgen van de dienstverlening aan onze inwoners door de uitvoering te versterken. We zetten in op preventie voorzieningen, op het gebied van zorg, armoede en schulden. We herijken de lokale belastingen. We houden de lokale lasten voor inwoners, ondernemers en verenigingen zo laag mogelijk. Daar waar nodig herbezien we bezuinigingstaakstellingen op de welzijns- en cultuurorganisaties.
We zetten in op meer veiligheid op straat door extra handhavingsinzet, maar pakken ook overlast op straat aan en verborgen criminaliteit (ondermijning). We blijven een bijdrage leveren aan de vluchtelingencrisis en het faciliteren van noodopvang.
In het fysieke domein investeren we in het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. We willen meer woningen door te "bouwen, bouwen, bouwen". We investeren hierin, maar ook in de opgaven op het gebied van vrijetijdseconomie, duurzaamheid, energietransitie, mobiliteit, economie en werkgelegenheid. Dit doen we door lokale projecten uit te voeren, maar ook door regionale samenwerking in de Groene Metropoolregio Arnhem Nijmegen (GMR). We nemen deel aan de vijf regionale opgaven zijnde de verbonden regio, productieve regio, ontspannen regio, groene groeiregio, circulaire regio. Deze opgaven dragen ook bij aan of versnellen de realisatie van onze eigen ambities.
We zien dat de maatschappelijke opgaven, maar ook de krapte op de arbeidsmarkt vragen om actief te investeren in de ontwikkeling van de eigen organisatie. Dat betekent investering in de kwaliteit van de uitvoeringsorganisatie, de ICT- en informatievoorziening, modernisering van de dienstverlening, investeringen in aantrekkelijk werkgeverschap en strategisch personeelsbeleid en de doorontwikkeling naar de digitale gemeente.
We hebben drie rode draden in ons collegeprogramma geweven: het ambtelijk-bestuurlijk samenspel (organisatiecultuur), dienstverlening en participatie. Wij willen samen met u, onze inwoners, ondernemers en samenwerkingspartners een succes maken van de opgaven waar we als Zevenaar voor staan.