Wat doen we?

We evalueren de aanpak van de bestrijding van armoede zoals beschreven in de beleidsnotitie armoede en schulden voor de periode 2019-2022. Ook laten we een minima-effectrapportage door het NIBUD uitvoeren, waarbij de financiële gevolgen van het synchroniseren van de inkomensgrens voor inwoners inzichtelijk wordt. Tevens zullen we het NIBUD vragen om inzichtelijk te maken voor welke huishoudtypen er mogelijk sprake is van een armoedeval. Daarnaast kijken we naar wat het verhogen van de inkomensgrens voor de inwoner aan welzijn en preventie oplevert. De uitkomsten van het NIBUD-onderzoek en van de beleidsevaluatie bespreken we met het armoedeplatform. De uitkomsten verwerken we in een nieuwe Beleidsnota armoede en schulden. Samenwerking met het armoedeplatform bestendigen en versterken we.

De ambitie is om dezelfde inkomensgrens te gebruiken voor alle regelingen. Zo is het voor inwoners eenvoudiger te bepalen wanneer zij op welke hulp kunnen rekenen. De inkomensgrenzen voor de minimaregelingen zijn, op de individuele inkomenstoeslag (110%) en de collectieve zorgverzekering (140%, derde pakket) na, allemaal gesteld op 120%. We onderzoeken verdere synchronisatie van de inkomensgrenzen.

We willen nog meer inzetten op het in een vroeg stadium helpen van inwoners die financiële problemen ondervinden. Hiervoor richten wij ons op het doorontwikkelen en uitbreiden van de aanpak vroegsignalering schulden in de uitvoering door onze schuldhulpverleningsconsulenten. Nadere doelstellingen ten behoeve van vroegsignalering schulden werken we in de komende Beleidsnotitie armoede en schulden voor 2023 en verder uit.

Beleid dat een positieve invloed heeft op de gezondheid en welzijn van onze inwoners, daar zetten we op in. We leggen een grotere nadruk op preventie en blijven oog houden voor de betaalbaarheid van de zorg. De situatie in het sociaal domein is de afgelopen jaren veranderd. Zowel op het gebied van de (financiële) relatie met het Rijk, maar ook in de ontwikkeling van de zorgvragen van inwoners zijn veranderen. Deze steeds veranderende context maakt dat we de Beleidsvisie Sociaal Domein in 2023 evalueren en actualiseren waar nodig.

De toegang tot het sociaal domein moet zowel fysiek, telefonisch als elektronisch te benaderen zijn. De inwoner met een ondersteuningsvraag kan rekenen op goede informatie en advies, kortdurende ondersteuning, verwerking van een hulpvraag, een beschikking en/of een doorverwijzing naar een ander loket, zoals het Centrum voor Indicatiestelling Zorg (CIZ) voor ondersteuning vanuit de Wet Langdurige Zorg of zorg op basis van de Zorgverzekeringswet (ZVW).
De komende jaren zetten wij in op het bieden van een integrale intake voor inwoners met ondersteuningsvragen. Daarbij kijken wij ook naar integrale dienstverlening. Ook voor andere professionals, die contact hebben met inwoners van de gemeente Zevenaar is de toegang tot hulp en ondersteuning een herkenbare en belangrijke partner. Voor inwoners die geen ondersteuningsvraag hebben (maar wel problemen kennen) en multi-probleem casussen bieden wij een integrale aanpak van de vraagstukken.

De kwaliteit van de zorg aan onze jeugdigen monitoren we continu door middel van cliëntervaringsonderzoeken, accountantsgesprekken en controle op doelmatigheid, rechtmatigheid en kwaliteit. In de aanbestedingstrajecten hebben wij altijd aandacht voor de kwaliteit van de zorg. Voor wat betreft contracten met jeugdhulpaanbieders en Wmo-zorgaanbieders sluiten we aan bij de regionaal aangestuurde inkooptrajecten van de MGR Sociaal Domein Centraal Gelderland. Bij iedere inkoopronde sturen wij op het afsluiten van langer lopende contracten en het verminderen van het aantal aanbieders.

Binnen het sociaal domein willen we werken vanuit vertrouwen met minder regeldruk en betere efficiëntie. We hebben de ambitie om een betere balans tussen uitgaven en daadwerkelijke zorg te realiseren en minder geld te besteden aan administratieve taken. Met eenvoudig werken willen we geld besparen, aangezien onnodige regels en processen geld kosten. Door te vertrouwen op onze professionals binnen het sociaal domein is er minder verantwoording en administratie nodig.

Ons doelgroepenvervoer willen we verbeteren. Dit betreft niet zozeer de huidige functie, het wagenpark of de dienstverlening van de BVO-DRAN, maar onze werkwijze en instroombeheersing. We stellen een verbeterplan op en werken in de periode 2023-2025 onder meer aan alternatieven om de instroom te beperken of om te buigen door inzet van voorliggende voorzieningen.

Sinds de invoering van de Jeugdwet (2015) is jeugdzorg voortdurend in ontwikkel. Wij nemen actief deel aan relevante regionale overleggen (via de MGR Sociaal Domein Centraal Gelderland) en blijven op de hoogte van de ontwikkelingen en oefenen waar mogelijk invloed uit.
Wij volgen de ontwikkelingen via de VNG nauwgezet. Verder volgen wij ook de landelijke ontwikkelingen op het gebied van innovatie. Best–practices nemen we (indien mogelijk) over in Zevenaar.

De inzet van mantelzorgers is van groot belang en van onschatbare waarde, ook om te voldoen in de groeiende zorgvraag. We onderzoeken hoe mantelzorgers een waardering gegeven kan worden, aanvullend op de bestaande mantelzorgondersteuning.

We houden meer rekening met de menselijke maat bij de uitvoering van de Participatiewet, bijvoorbeeld door het aanpakken van hardheden en knelpunten bij de uitvoering van de Participatiewet. Daarbij hebben we tevens aandacht voor de vorm van onze handhaving.

De effectiviteit van een aantal preventieve voorzieningen in het sociaal domein die de afgelopen jaren zijn wegbezuinigd onderzoeken en herzien we waar nodig. Het gaat hier om een heroverweging van bezuinigingen op sociaal raadsliedenwerk, volwasseneneducatie (Caleidoz) en mantelzorgondersteuning (zie ook 6.3.1).

Vrijwilligerswerk kan werkzoekenden helpen bij het vinden van een baan en draagt bij aan het voorkomen van eenzaamheid. We willen soepeler omgaan met de regels voor vrijwilligerswerk voor werkzoekenden. Ook met andere regels voor werkzoekenden willen we experimenteren om de kans op het vinden van een passende baan te vergroten.

Regionale samenwerking in het sociaal domein moet leiden tot kwalitatief goede en efficiënte dienstverlening aan de inwoners van de 11 deelnemende gemeenten. Daarbij is het lokale beleid leidend. De MGR is van en voor de samenwerkende gemeenten.

Beleidsindicatoren

Ons beleid is er op gericht om het aantal kinderen in armoede terug te dringen. Landelijk ligt het percentage kinderen die in een gezin leven dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen op 6%. In gemeente Zevenaar streven we naar een lager percentage dan landelijk.

Het percentage werkloze jongeren in de gemeente Zevenaar is gelijk aan het Gelders gemiddelde (2%). Er wordt ingezet om jeugdwerkloosheid te voorkomen. In het actieplan regionale aanpak jeugdwerkloosheid 2022 -2024 is de volgende ambitie opgenomen: "Iedere jongere participeert actief in de maatschappij in de vorm van het volgen van een opleiding, een traject naar werk, een omscholingstraject of het hebben van een baan. De jongeren zijn in beeld en blijven in beeld. Iedere jongere krijgt de ondersteuning op maat die nodig is om een opleiding te volgen, een traject naar werk te volgen of werk te behouden". Het jongerenloket bij de RSD is een belangrijk instrument dat hierbij wordt ingezet om de jeugdwerkloosheid verder terug te dringen.

Medio 2022 is er sprake van een "krappe" of "zeer krappe" situatie op de arbeidsmarkt. De krapte is zichtbaar in alle regio's en vrijwel alle beroepsgroepen. Naar het zich laat aanzien blijft het op korte termijn krap op de arbeidsmarkt. Dit blijkt uit enquêtes onder werkgevers en uit modellen van het Centraal Plan Bureau (CPB) voor de komende jaren. Daarbij is het wel belangrijk te noteren dat er aanzienlijke risico’s zijn voor de economische groei, zoals langdurig hoge energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne of een forse verhoging van de rente van de ECB om de inflatie te beteugelen. We hebben het nu veelvuldig over krapte, maar bij een recessie kan dat snel veranderen. Ons beleid is erop gericht de krapte te verminderen door extra inzet op onbenut arbeidspotentieel (o.a. mensen met een uitkering, mensen zonder uitkering (niet-uitkeringsgerechtigden), vluchtelingen uit Oekraïne).  

Zevenaar heeft in vergelijking met Gelderland meer inwoners met maatwerkarrangementen vanuit de Wmo. Dit heeft verschillende oorzaken:
1. Zevenaar kent ten opzichte van Gelderland een meer vergrijsde populatie. Vergrijzing blijkt een voorspeller voor Wmo gebruik. Het aantal mensen in Zevenaar dat hulp vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) nodig heeft, is daardoor hoger.
2. In de gemeente Zevenaar zijn veel soorten van zorg en ondersteuning vanuit de Wmo als maatwerk georganiseerd. Er zijn (grote) gemeenten in Gelderland die vormen van zorg en ondersteuning als algemene voorziening hebben georganiseerd die in Zevenaar als maatwerk worden ingezet. Hulp bij het Huishouden is hier een voorbeeld van. Diverse (grote) gemeenten hebben dit als algemene voorziening georganiseerd. Aangezien er binnen de Wmo veel gebruik wordt gemaakt van Hulp bij het Huishouden heeft dit een verlagend effect op het Gelders gemiddelde. In Zevenaar hebben we Hulp bij het Huishouden georganiseerd als maatwerkvoorziening. Deze keuze verklaart voor een deel dat Zevenaar meer cliënten met een maatwerkarrangement Wmo kent.
Daarnaast zien we dat het aantal cliënten met een maatwerkarrangement Wmo nog steeds stijgt. Naast de vergrijzing in Zevenaar is de invoering van het abonnementstarief en de daaruit voortvloeiende aanzuigende werking een belangrijke verklaring.
In onze gemeente hebben 81 per 10.000 inwoners een maatwerkvoorziening ten opzichte van 62 per 10.000 inwoners in Gelderland

We werken nauw samen met HALT en breiden de dienstverlening verder uit. Naast spreekuren op de scholen worden er afspraken gemaakt met HALT om huisbezoeken af te leggen met een hulpverlener die al betrokken is of met het sociaal wijkteam. De jaarlijkse kosten voor contractering zullen stijgen als blijkt dat de huisbezoeken succesvol zijn en aanvullend is op andere interventies. We streven daarmee het aantal jongeren dat met een delict voor de rechter komt, te verminderen.

Het gemeentelijk beleid richt zich op het voorkomen van jeugdbeschermingsmaatrelgen. Als een maatregel dan toch nodig wordt geacht, voeren wij de maatregel goed uit.
Het ziekteverzuim en personeelstekort in de zorg is ook voelbaar in de jeugdbescherming. Er is (landelijk en regionaal) een groot tekort aan jeugdbeschermers en -voogden. Landelijk en regionaal probeert men hier een oplossing voor te vinden. Aan de ene kant door meer in te zetten op preventie, waardoor jeugdbescherming voorkomen kan worden. Aan de andere kant wordt nu kritischer gekeken in welke gevallen er echt gevaar dreigt voor het kind.

Zowel de stijging van gebruik als de toename van complexiteit per casus is een landelijke trend. Hiervoor gaven wij u al eerder de volgende oorzaken aan:
• Afnemende tolerantie voor afwijkend gedrag of ontwikkeling;
• In combinatie met ‘verbeterde’ diagnostiek leidt dat dikwijls tot eerdere diagnoses waarmee vervolgens een beroep wordt gedaan op de jeugdhulp;
• Prestatiemaatschappij
• Ouders worden steeds mondiger en nemen in combinatie met de hierboven beschreven punten minder snel genoegen met een advies om geen hulp in te zetten of minder hulp dan gevraagd/verwacht. Daarbij weten ouders steeds beter hun weg naar de jeugdhulp te vinden: via de lokale teams, maar als dat niet tot het door de ouders gewenste advies leidt, weten zij ook de weg naar de huisarts als toegangspoort tot jeugdhulp.

Er is een aantal variabelen (wetenschappelijk aangetoond dat deze bijdragen aan instroom jeugdhulp) te noemen waardoor Zevenaar hoger scoort op gebruik jeugdhulp dan het Gelders gemiddelde:
- Zevenaar heeft meer kinderen met een handicap
- Zevenaar heeft meer kinderen met een lager opleidingsniveau
- Zevenaar heeft meer kinderen met een laag geboortegewicht
- Zevenaar heeft meer volwassenen die gebruik maken van basis GGZ en/ of POH GGZ.
- Zevenaar heeft meer één-ouder- gezinnen.

Het gevoerde beleid van 2022 richtte zich op het voorkomen van de inzet van jeugdhulp en een zo kort en licht als mogelijke inzet ervan. Er zijn diverse initiatieven gestart of voortgezet:
De POH-jeugd is uitgebreid naar bijna alle huisartsen van Zevenaar. Er zijn afspraken gemaakt met het onderwijs over de inzet van jeugdhulp binnen de school. We hebben de subsidie van het omgangshuis en home start gecontinueerd, maar ook die van het de pilot buurtgezinnen.

Wanneer jongeren voor de rechter moeten verschijnen, kunnen ze jeugdreclassering opgelegd krijgen. Het doel van jeugdreclassering is om in samenwerking met ouder(s) of netwerk, het gedrag van de jongere te veranderen en recidive te voorkomen.

Het beleid richt zich op voorkomen van de inzet van een jeugdreclasseringsmaatregel, door ouders en jongeren daar waar nodig te ondersteunen en te ontlasten. Er is opvoedingsondersteuning ingekocht voor de ouders en verzorgers, maar ook ondersteuning voor de jongeren zelf.

Het convenant nazorg jeugdige ex-gedetineerden is getekend door de gemeente Zevenaar en betekent dat wij jeugdigen die in detentie zijn geweest passende ondersteuning zullen krijgen om recidive te voorkomen.

In juni 2021 heeft de raad de RSD een nieuwe opdracht meegegeven. Beoogd effect  hiervan is dat meer mensen uit een uitkeringssituatie geraken (economische zelfstandigheid) en dat meer inwoners voor wie het verkrijgen van werk niet (direct) haalbaar is, mee te laten doen aan de samenleving (zelfredzaamheid). Gevolg hiervan is dat het aantal re-integratievoorzieningen toeneemt.

Het cijfer netto arbeidsparticipatie geeft aan hoeveel procent van de beroepsgeschikte bevolking ook daadwerkelijk een betaalde baan heeft. Het cijfer van de gemeente Zevenaar ligt in de buurt van de provincie Gelderland. We constateren dat er in Zevenaar de laatste jaren sprake is van een lichte stijging van de netto arbeidsparticipatie. Dit wordt gedeeltelijk verklaard door de nieuwe opdracht die door de raad in juni 2021 aan de RSD is verstrekt. Ons beleid is erop gericht om de potentiële beroepsbevolking zoveel mogelijk aan het werk te hebben en te houden.

Het aantal personen met een bijstandsuitkering per 10.000 inwoners in de gemeente Zevenaar ligt in vergelijk met Gelderland lager. Vergeleken met Nederland (431,2) is het vergelijk met Zevenaar (nog) gunstiger. Het beleid is gericht om zoveel mogelijk te kunnen laten uitstromen naar de arbeidsmarkt. Met de door de raad in juni 2021 gegeven nieuwe opdracht aan de RSD voor het tijdvak 2021 t/m 2023 wordt hier extra op ingezet.