Financiering

De belangrijkste risico’s voor de gemeente die samenhangen met de uitvoering van de treasuryfunctie bestaan uit renterisico's. Deze worden getoetst aan twee normen. Dit zijn:

1. De kasgeldlimiet. Deze geeft het maximale bedrag aan dat een gemeente aan vlottende financieringsmiddelen (looptijd korter dan één jaar) mag opnemen;
2. De renterisiconorm. Hiermee wordt het renterisico op de vaste schuld (looptijd vanaf één jaar) in beeld gebracht.

De ontwikkelingen van deze renten worden hieronder nader toegelicht.

1) De kasgeldlimiet

De kasgeldlimiet stelt een bovengrens aan de toegestane omvang van de kortlopende schuld (looptijd korter dan 1 jaar). Reden hiervoor is dat een korte schuldpositie een potentieel renterisico met zich mee brengt, omdat rentestijgingen direct doorwerken in de rentelasten. Het is dan ook van belang dat de grote potentiële beweeglijkheid van de rentelasten op korte financiering gedurende het begrotingsjaar beheerst wordt. Voor structurele liquiditeitstekorten is financiering met geldleningen met een looptijd langer dan 1 jaar de aangewezen oplossing.

De hoogte van de kasgeldlimiet is afhankelijk van de omvang van de lopende uitgaven.
De kasgeldlimiet voor de gemeente Zevenaar voor 2023 is berekend op 13,6 miljoen en is gelijk aan 8,5% van de begrotingsomvang. Dit percentage is vastgesteld in de Uitvoeringsregeling financiering decentrale overheden (Uitvoeringsregeling Fido, art 2, lid 1b). Het begrotingstotaal per 1 januari 2023 is € 160 mln.
Als drie kwartalen achtereen de kasgeldlimiet zou worden overschreden, moet (volgens artikel 4 van de Wet Fido) de provincie als toezichthouder hiervan op de hoogte worden gebracht. Daarnaast moet de kwartaalrapportage en een plan om binnen de kasgeldlimiet te blijven ter goedkeuring aan de toezichthouder voorgelegd worden.

Gelet op het relatief lage tarief voor kort geld op dit moment maken we gebruik van de ruimte die de Wet Fido ons geeft. Uiteraard blijven we de kapitaalmarkt nauwlettend volgen zodat bij een stijgende rente op de kapitaalmarkt overgegaan kan worden tot het omzetten van een kortlopende schuld in een langlopende schuld.

Renterisico kort geld
De rentelasten van kort geld (kasgeldlimiet) hangen samen met de ontwikkeling van de Euribor. In onderstaande grafiek is het verloop van de Euribor in de afgelopen jaren weergegeven.

Zoals uit bovenstaande grafiek blijkt bevond het kortlopende renteniveau (referentierente: 3-maands Euribor) zich de afgelopen jaren onder de 0%. Ofwel: een negatieve rente. Sinds medio juli 2022 is het rentetarief sinds lange tijd weer boven de 0% uitgekomen. Dit korte renteniveau staat hoofdzakelijk onder invloed van het monetair beleid van de Europese Centrale Bank (ECB). De ECB verhoogde in juli 2022 de rente met een half procentpunt. Hiermee is er een (voorlopig) einde gekomen aan de negatieve beleidsrente. De verwachting is dat de rente voor kort geld in de komende periode nog licht zal stijgen.

Renterisico lang geld, renterisiconorm

De gemeente Zevenaar gaat uit van totaalfinanciering. Op basis van de behoefte wordt lang geld aangetrokken. Het geld wordt met name aangewend om activa te financieren. In de gemeente Zevenaar worden activa lineair afgeschreven en hier wordt met het langlopende geld bij aangesloten.
Voor het bepalen van de rentelasten voor de begroting wordt het volgende uitgangspunt als basis genomen:
Rentelasten van langlopend geld zijn gebaseerd op een lening bij de BNG met een looptijd van 20 jaar, waarbij de rente tussentijds niet wordt aangepast. Voor de begroting wordt de ontwikkeling van de rente in de eerste 6 maanden van het jaar gehanteerd.

In onderstaande grafiek staat het verloop van de rente in de afgelopen jaren opgenomen (stand 27-7-2022)

Waar de ontwikkeling op het gebied van Corona in een wat rustiger vaarwater is gekomen, zijn de ontwikkelingen rondom de oorlog in Oekraïne in volle gang. Door de Russische inval in Oekraïne zijn met name de voedsel- en energieprijzen flink gestegen. De inflatie in de eurozone is in het afgelopen jaar gestegen van 1,9% in juni 2021 naar 8,6% in juni 2022. Deze stijging komt niet alleen door de voedsel- en energieprijzen, ook de kerninflatie (zonder voedsel- en energieprijzen) loopt sterk op van 0,9% naar 3,7%. Als de inflatie te hard oploopt, moet de Europese Centrale Bank (ECB) ingrijpen en het monetaire beleid verkrappen. Zij houdt als streefwaarde voor de inflatie 2% aan. De ECB heeft de lage beleidsrente gedurende de gehele coronacrisis gelijk gehouden om het herstel van de economie te bevorderen. Op 21 juli 2022 heeft zij de depositorente met 50 basispunten verhoogd naar 0%.
De oorlog in Oekraïne blijft zorgen voor een rem op de wereldwijde economische groei. Normaal gesproken zou een verminderde economische groei leiden tot een neerwaartse druk op de rente. De oorlog in Oekraïne draagt echter ook bij aan de hoge inflatie. Niet alleen door hogere energieprijzen, maar ook door hogere voedselprijzen. In een pessimistisch scenario kunnen deze ontwikkelingen leiden tot stagflatie: een periode waarin de economie stagneert maar de prijzen blijven stijgen. Deze tegenstelling stellen centrale banken voor een lastig dilemma. Om de inflatie te bestrijden zou een krapper monetair beleid benodigd zijn. Tegelijkertijd kan een krapper beleid de negatieve economische gevolgen van het conflict in Oekraïne verergeren. Centrale banken zullen in de komende maanden op zoek gaan naar de juiste balans. De ECB gaf aan het beleid per vergadering tegen het licht te houden.
Per saldo wordt er een gelijkblijvend tot licht dalend niveau van de rente op lang geld verwacht.

2) Renterisiconorm
Bij de renterisiconorm gaat het om het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente voor de rentelasten. Aanpassing van de rentepercentages doet zich voor bij herfinanciering en renteherziening. Herfinanciering houdt in, dat een vervangende geldlening wordt aangetrokken om aan de aflossingsverplichtingen van bestaande geldleningen te kunnen voldoen. Bij renteherziening gaat het om het aanpassen van het rentepercentage door de geldgever tijdens de looptijd van de geldlening.